Kruiden die in het wild groeien op Sicilië

Als je wandelt door de olijfgaarden van Sicilië, vooral de kleinere op de hellingen, kun je veel aromatische kruiden vinden. Ze groeien langs de randen, daar waar stenen muren de velden horen te beschermen tegen erosie en terrassen die in vroegere tijden zijn gevormd inmiddels zijn afgebrokkeld. Het gunstige klimaat van Sicilië, met veel zon, zachte winters en vruchtbare grond, biedt ideale omstandigheden voor de groei van verschillende aromatische kruiden, waarvan er veel in het wild groeien. Kruiden zijn alom aanwezig en met hun kenmerkende smaken en aroma’s vormen ze een essentieel onderdeel van de Siciliaanse keuken. Ben je ook zo nieuwsgierig hoe de kruiden te oogsten en bewaren en te gebruiken in de mediterrane keuken?  Inmiddels hebben we heel wat kennis verzameld over een aantal kruiden die we in en rond de olijfgaarden van il circolo hebben gevonden en die in het wild groeien op Sicilië. Graag delen we dat hier met jullie.

De meest voorkomende kruiden die in het wild groeien op Sicilië

Wilde Venkel (Finocchietto selvatico) komt veel voor op Sicilië. Het is een overblijvend kruid dat tot 2 meter hoog kan worden. Het heeft vederlichte, heldergroene bladeren die lijken op dille of een varen. De plant produceert clusters van kleine gele bloemen die later uitgroeien tot aromatische zaden. De bladeren en zaden van wilde venkel hebben een sterke anijsachtige geur en smaak. De geur is zoet, zoethoutachtig en kruidig. De zaden hebben een licht nootachtige smaak en kunnen gebruikt worden als specerij. Je vindt ze langs de kant van de weg, op velden en hellingen. De bladeren van wilde venkel kunnen het hele groeiseizoen geoogst worden. Je kunt de bladeren het beste verzamelen voordat de plant bloeit om de beste smaak te krijgen. Je kunt de zaden oogsten als ze bruin worden en ze in luchtdichte potten op een koele, droge plek bewaren. De verse bladeren worden gebruikt in salades, soepen, stoofschotels en als smaakmaker voor verschillende gerechten. De zaden worden gebruikt als specerij bij het bakken, worst maken en inmaken. Een typisch Siciliaans gerecht waarin wilde venkel wordt gebruikt is ‘Pasta con le Sarde’ (pasta met sardientjes),  ‘Spaghetti met venkel en salami‘, or traditional dishes like ‘Kip met olijven, venkel en kappertjes‘.

Oregano (Origano) gedijt van nature goed op zonnige locaties en goed gedraineerde grond. Het is een overblijvend kruid met kleine, ovaalvormige bladeren. De bladeren zijn meestal donkergroen en licht behaard. De plant groeit in bossige trossen en kan ongeveer 30 tot 60 centimeter hoog worden. Het is een winterhard kruid dat droge omstandigheden kan verdragen. Je kunt het vinden op rotsachtige of zanderige grond. Oregano wordt vaak gedroogd voor later gebruik. Om oregano te drogen, oogst je de takjes voordat de plant bloeit en hang je ze op in een warme, droge en goed geventileerde ruimte. Eenmaal gedroogd, haal je de bladeren van de stengels en bewaar je ze in luchtdichte containers op een koele, donkere plek. Oregano is intens van aroma en smaak. Het is een karakteristiek kruid in de Italiaanse keuken, dat wordt gebruikt in gerechten zoals pizza, pastasauzen, marinades, salades en geroosterde groenten. Het is goed te combineren met andere kruiden zoals basilicum, tijm en rozemarijn. Oregano kan vers of gedroogd worden gebruikt. De gedroogde vorm heeft een meer geconcentreerde smaak. In de Siciliaanse keuken wordt oregano gebruikt in veel vlees- en visbereidingen, maar ook in verschillende antipasti, bijvoorbeeld Feta uit de oven, en pastagerechten.

Tijm (Timo) is een overblijvend kruid dat behoort tot de muntfamilie Lamiaceae. Het komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied en wordt op grote schaal gekweekt voor zijn aromatische bladeren en culinaire toepassingen. Tijm heeft een lange geschiedenis van medicinale en culinaire toepassingen. Het is een kruid dat in het wild groeit in het Middellandse Zeegebied, waaronder Sicilië, op hellingen, rotsachtige hellingen en open bossen. Tijm is een kleine, houtachtige struik met kleine blaadjes. De bladeren zijn meestal groen-grijs van kleur en hebben een licht donzige textuur. Tijmplanten groeien laag bij de grond en en soms als ze wat meer in de hoogte groeien lijken het net een heuveltje. Tijm kan het hele groeiseizoen geoogst worden. Voor de beste smaak oogst je takjes tijm vlak voordat de plant bloeit. De tijmblaadjes kunnen vers of gedroogd gebruikt worden. Om tijm te drogen, hang je de takjes ondersteboven in een warme, goed geventileerde ruimte tot ze volledig droog zijn. Eenmaal gedroogd bewaar je de blaadjes in luchtdichte potten op een koele, donkere plaats. Tijm heeft een specifieke smaak die wordt gekenmerkt door een combinatie van aardsheid, warmte en een subtiel vleugje munt. De smaak en het aroma van tijm zijn geconcentreerd in de blaadjes. Tijm is een veelzijdig kruid dat wereldwijd in verschillende keukens wordt gebruikt. Het is een belangrijk ingrediënt in mediterrane, Italiaanse, Franse gerechten en ook in de Midden-Oosterse keuken. Tijm voegt diepte en complexiteit toe aan soepen, stoofschotels, sauzen, geroosterd vlees, groenten en marinades. Het gaat goed samen met andere kruiden zoals rozemarijn, oregano en salie, zoals bijvoorbeeld in een recept voor zalm met kruidenkorst. In Sicilië wordt het traditioneel gebruikt in gerechten zoals geroosterd vlees, stoofschotels en marinades.

Rozemarijn (Rosmarino) is een vaste struik met naaldachtige, smalle bladeren die donkergroen zijn aan de bovenkant en lichter aan de onderkant. De bladeren staan in tegenovergestelde paren en hebben een harsachtige textuur. De plant kan 1 tot 2 meter hoog worden en heeft kleine, lichtblauwe of lavendelblauwe bloemen. Rozemarijn heeft een robuuste, dennenachtige smaak met een licht bittere en peperige toets. Rozemarijnblaadjes kunnen het hele jaar door geoogst worden. Voor de beste smaak oogst je de bladeren ‘s ochtends nadat de dauw is opgedroogd, maar voordat de zon te heet wordt. De bladeren kunnen vers of gedroogd gebruikt worden. Om rozemarijn te drogen, bundel je de takjes en hang je ze ondersteboven in een warme, goed geventileerde ruimte. Eenmaal gedroogd bewaar je de blaadjes in luchtdichte verpakkingen op een koele, donkere plek. Rozemarijn is een populair kruid in de mediterrane en Italiaanse keuken. Je kunt de blaadjes gebruiken om verschillende gerechten op smaak te brengen, waaronder geroosterd vlees, gevogelte, groenten, soepen, stoofschotels, brood en sauzen. Rozemarijn gaat goed samen met andere kruiden zoals tijm, oregano en salie en voegt een kenmerkende en aromatische smaak toe aan recepten, zoals bijvoorbeeld gebakken polenta met gemengde paddenstoelen.

Salie (Salvia) is een overblijvend kruid met zachte, grijsgroene bladeren die licht donzig aanvoelen. De bladeren zijn langwerpig en ovaal of lancetvormig. Salieplanten kunnen ongeveer 60 centimeter hoog worden en produceren kleine buisvormige bloemen in verschillende kleuren, waaronder paars, blauw, roze of wit. Salie groeit in het wild op Sicilië en kan tijdens het groeiseizoen naar behoefte worden geoogst. Voor de beste smaak oogst je de bladeren voordat de plant bloeit. Salieblaadjes kunnen vers of gedroogd gebruikt worden. Om salie te drogen, bundel je de takjes en hang je het ondersteboven in een warme, goed geventileerde ruimte. Bewaar de gedroogde blaadjes in luchtdichte potten op een koele, donkere plek. Salie heeft een sterke, uitgesproken smaak met een vleugje aardsheid en een licht bittere, peperige smaak. Het is fantastisch in vullingen, geroosterd vlees, gevogelte, worst, vulling, sauzen en pastagerechten. Het gaat goed samen met ingrediënten als knoflook, citroen, tijm en boter. Bekijk ons recept voor pompoensoep met rozemarijn en gebakken salie.

Marjolein (Maggiorana) is een klein, overblijvend kruid met ovaalvormige bladeren die grijsgroen van kleur zijn. De bladeren zijn zacht en hebben een donzige textuur. De plant groeit in kleine, bossige trossen en kan ongeveer 30 tot 60 centimeter hoog worden. Marjolein produceert kleine witte of roze bloemen. Het heeft een milde en zoete smaak met hints van citrus en dennen. Het smaakprofiel van marjolein is subtieler dan dat van oregano, maar ze zijn nauwe verwant. Je kunt marjoleinblaadjes oogsten wanneer dat nodig is tijdens het groeiseizoen, de vroege zomer. Voor de beste smaak oogst je de bladeren vlak voordat de plant bloeit. Je kunt de bladeren vers of gedroogd gebruiken. Om marjolein te drogen, bundel je de takjes en hang je ze ondersteboven in een warme, goed geventileerde ruimte. Eenmaal gedroogd bewaar je de bladeren in luchtdichte potten op een koele, donkere plek. Marjolein wordt veel gebruikt in de mediterrane, Italiaanse en Franse keuken. Het is een veelzijdig kruid dat een aanvulling is op een verscheidenheid aan gerechten, waaronder soepen, stoofschotels, sauzen, geroosterde groenten, vlees- en visgerechten en salades. Marjolein gaat goed samen met andere kruiden zoals tijm, basilicum en peterselie. Het wordt vaak aan het einde van het koken toegevoegd om de delicate smaak te behouden.

Munt (Menta) is een kruidachtige vaste plant met vierkante stengels en tegenoverstaande bladeren die op Sicilië groeit op vochtige of schaduwrijke plaatsen. De bladeren zijn meestal ovaal of lancetvormig en hun kleur kan variëren van donkergroen tot bont. Muntplanten kunnen tot 30-90 centimeter hoog worden, afhankelijk van de variëteit. Muntblaadjes kunnen het hele groeiseizoen door geoogst worden. Voor de beste smaak oogst je de bladeren voordat de plant bloeit. Om te oogsten knijp je gewoon de individuele blaadjes af of snijd je de stengels boven een bladknoop af. Muntblaadjes kunnen vers of gedroogd gebruikt worden. Om munt te drogen, hang je de stengels ondersteboven in een warme, goed geventileerde ruimte. Eenmaal droog bewaar je de blaadjes in luchtdichte verpakkingen uit de buurt van licht en vocht. Munt heeft een uitgesproken koele en verfrissende smaak. Het heeft een verfrissende, licht zoete smaak met hints van menthol. Het aroma van munt is fris, opwekkend en wordt vaak geassocieerd met een gevoel van reinheid. Munt wordt veel gebruikt in zowel zoete als hartige culinaire bereidingen. Het is een belangrijk ingrediënt in dranken zoals muntthee, mojito’s en muntlimonade. Muntblaadjes worden ook gebruikt in salades, dressings, marinades, sauzen en desserts zoals ijs en chocolade. In de Siciliaanse keuken wordt munt vaak gebruikt bij verse of gegrilde groenten. Het gaat goed samen met ingrediënten als citroen, limoen, komkommer en lamsvlees.

Minder bekende wilde kruiden die in het wild groeien op Sicilië

Naast de meer bekende kruiden groeien er op Sicilië ook een aantal minder bekende wilde kruiden. Misschien herken je ze niet, maar deze kruiden voegen diversiteit toe aan de lokale flora en bieden mogelijkheden om unieke smaken en culinaire ervaringen te ontdekken.

Postelein (Portulaca oleracea) is in Nederland niet zo populair en we eten het meer als groente. In Sicilië groeit het in het wild en daarom willen we het hier niet onvermeld laten. Postelein heeft vetplantachtige bladeren die glad, dik en peddelvormig zijn. De bladeren zijn meestal glanzend en kunnen in kleur variëren van groen tot roodgroen. De plant zelf heeft een prostrate groeiwijze, dwz. met stengels die zich horizontaal over de grond verspreiden. Postelein produceert ook kleine gele bloemen. De tere blaadjes hebben een licht pittige smaak. Het is heerlijk in salades, soepen en stoofschotels. Postelein is rijk aan voedingsstoffen en staat bekend om zijn geneeskrachtige eigenschappen. Het heeft een knapperige textuur en een licht pittige, citroenachtige smaak. Postelein kan rauw worden gegeten in salades, worden toegevoegd aan sandwiches of worden gebruikt als garnering. Het wordt ook vaak gebruikt in roerbakgerechten, soepen, stoofschotels en sautés. In sommige culturen wordt postelein ingemaakt of gebruikt in traditionele gerechten. Postelein is zeer voedzaam en is een goede bron van vitaminen, mineralen en omega-3 vetzuren. Het bevat veel vitamine C, vitamine A en foliumzuur, evenals mineralen zoals kalium, magnesium en calcium. Postelein is ook rijk aan antioxidanten en wordt beschouwd als een van de rijkste plantaardige bronnen van omega-3 vetzuren. Posteleinbladeren en -stengels kunnen het hele groeiseizoen geoogst worden. De bladeren worden meestal dicht bij de basis van de plant geplukt of afgesneden. Postelein verwelkt snel en kun je het beste zo vers mogelijk gebruiken. Het is niet gemakkelijk te bewaren. Een tip om de houdbaarheid te verlengen: doe de postelein in een plastic zak met wat vocht en bewaar het in de groentela van de koelkast. Zo wordt de knapperigheid enigszins behouden.

Wild Munt (Mentha suaveolens) lijkt op andere muntsoorten, met vierkante stengels en tegenoverstaande bladeren. De bladeren zijn meestal lancetvormig of elliptisch en ze hebben een licht donzige textuur. De plant groeit rechtop en kan ongeveer 30 tot 60 centimeter hoog worden. Wilde munt produceert kleine trossen bloemen die meestal lichtpaars of wit zijn. Op Sicilië groeien verschillende wilde muntsoorten. Wilde munt smaakt net iets anders dan gecultiveerde munt en groeit in verschillende delen van het eiland. Je kunt ze op dezelfde manier gebruiken als gecultiveerde munt, zoals in dranken, thee en culinaire bereidingen.

Wilde Zuring (Rumex acetosa) is een vaste kruidachtige plant die inheems is in Europa en delen van Azië. Wilde zuring heeft slanke, rechtopstaande stengels die tot 60 centimeter hoog kunnen worden. De bladeren zijn pijlvormig of langwerpig met kenmerkende diepe lobben. Ze hebben een heldergroene kleur en een pittige, zure smaak. De plant produceert kleine, groenrode bloemen die clusters vormen op lange, vertakkende stengels. Wilde zuring heeft een uitgesproken wrange, zure smaak, die te danken is aan de aanwezigheid van oxaalzuur. De smaak wordt vaak omschreven als citroenachtig of pittig. De bladeren hebben een verfrissend, zuur aroma. Wilde zuring wordt veel gebruikt in culinaire bereidingen, vooral in de Europese keuken. De wrange smaak maakt het een populair ingrediënt in salades, soepen, sauzen en bijgerechten. Je kunt de bladeren gebruiken als garnering of toevoegen aan omeletten, quiches en hartige taartjes om een pittige kick toe te voegen. En het past goed bij vis, gevogelte en zuivelproducten. Wilde zuring is rijk aan vitaminen, mineralen en antioxidanten. Het bevat vitamine C, vitamine A, vitamine K en verschillende B-vitamines. Wilde zuring is ook een goede bron van kalium, magnesium en ijzer. Het is echter goed om te weten dat wilde zuring de opname van calcium kan verstoren vanwege het oxaalzuur dat het bevat. Dit kan schadelijk zijn voor mensen met bepaalde gezondheidsproblemen.

Borage (Borago officinalis) is een kruidachtige plant die 60-100 centimeter hoog kan worden. Hij heeft harige, vertakkende stengels en grote, ruwe, ovaalvormige bladeren die donkergroen van kleur zijn. Borage produceert prachtige stervormige bloemen die meestal blauw van kleur zijn, hoewel er ook roze en witte variëteiten bestaan. De bladeren en bloemen hebben een milde komkommerachtige smaak, perfect voor salades, soepen en kruidenthee. De bloemen zijn populair als garnering voor drankjes en desserts, door ze in te vriezen in ijsblokjes of te kristalliseren voor taartdecoratie. Borageblaadjes kunnen worden gekookt en gebruikt als spinazievervanger of worden toegevoegd aan gerechten zoals risotto of pasta.

Wilde Rucola (Diplotaxis), ook bekend als rucola, groeit in de kustgebieden en wilde landschappen van Sicilië. In Nederland gebruiken we rucola vaak als groente/sla, maar het is eigenlijk een kruid. Wilde rucola heeft meestal langwerpige, diep gelobde bladeren die donkergroen van kleur zijn. De vorm van de bladeren kan variëren, waarbij sommige soorten meer gekartelde of getande randen hebben. De planten kunnen ongeveer 30 tot 60 centimeter hoog worden en ze kunnen kleine witte of gele bloemen produceren. Wilde rucolabladeren hebben een peperige, kruidige smaak die iets intenser is dan de smaak van gekweekte rucola. Ze hebben ook een subtiele bitterheid. De peperige smaak geeft een pittige kick aan verschillende gerechten. Wilde rucola kan gemengd worden met andere saladegroenten, gebruikt worden als topping voor pizza’s of verwerkt worden in sandwiches en wraps. Wilde rucola wordt meestal geoogst door de buitenste bladeren van de plant af te snijden, zodat de binnenste bladeren verder kunnen groeien. Om wilde rucola te bewaren, spoel je de bladeren af en dep je ze droog voordat je ze in een geperforeerde plastic zak doet of in een vochtige papieren handdoek wikkelt. Bewaar de bladeren in de koelkast, waar ze enkele dagen vers kunnen blijven.

Wilde Oregano (Origanum vulgare) is een struikachtig kruid dat meestal een hoogte van ongeveer 40-80 centimeter bereikt. Het heeft vierkante stengels en kleine, ovaalvormige bladeren die grijsgroen van kleur zijn. De bladeren zijn bedekt met fijne haartjes, waardoor ze een enigszins donzige textuur hebben. In de zomer produceert wilde oregano trossen kleine roze tot paarse bloemen. Wilde oregano heeft een sterke en aromatische smaak met een warme, licht bittere ondertoon. De smaak lijkt op die van gecultiveerde oregano, maar is over het algemeen scherper en robuuster. Het aroma van wilde oregano is intens en geurig en wordt gekenmerkt door een combinatie van kruiden, aardsheid en kruidige tonen. Wilde oregano is populair in de Siciliaanse keuken en wordt vooral gebruikt in sauzen op basis van tomaten, pizza, pasta, geroosterde groenten en gegrild vlees. Wilde oregano kan in verschillende stadia van het koken worden toegevoegd, afhankelijk van hoe sterk je het aroma wilt laten intrekken in het gerecht.

Al deze kruiden zijn prachtige aanvullingen op verschillende mediterrane gerechten en passen perfect bij onze verse extra vierge olijfolie!