Olijfolie en houdbaarheid: hoe moet je olijfolie bewaren?

Sinds ik extra vergine olijfolie van il circolo gebruik, weet ik pas echt hoe verse olijfolie smaakt. Helaas wordt olijfolie niet beter naarmate je het langer bewaart. Ik vroeg me af hoe olijfolie vers blijft. Of in andere woorden, hoe lang is olijfolie eigenlijk houdbaar? En hoe moet ik olijfolie bewaren? Het meest directe antwoord is te vinden op het etiket. De oogstdatum moet op het etiket staan en geeft je informatie over het jaar waarin de olie werd geperst. Bovendien geeft de houdbaarheidsdatum op de verpakking voor jouw olijfolie een goede indicatie hoe lang je de olijfolie nog kunt bewaren. Meestal wordt voor olijfolie een houdbaarheid aangegeven van 1 tot 1,5 jaar na botteling – dat is het moment dat de olie van het vat de fles in gaat. Maar eigenlijk wordt olijfolie nooit ongezond, hoewel het je gerecht wel kan verpesten als het te oud is. 

Hoe lees je het etiket?

Op de achterkant van het etiket vind je informatie die wettelijk verplicht is en informatie die de producent vrijwillig toevoegt. De vermelding van het oogstjaar (in het Italiaans “Raccolta”, en in het Engels “Harvest”) is een vrijwillige aanduiding door de producent. Deze informatie ontbreekt bijna altijd op commerciële supermarktoliën. Producenten van hoogwaardige olijfolie vermelden daarentegen altijd naast de houdbaarheidsdatum ook het oogstjaar. Het is belangrijk te weten dat er geen verband bestaat tussen de houdbaarheidsdatum en het oogstjaar. De houdbaarheidsdatum wordt namelijk pas op het product gedrukt wanneer het wordt gebotteld. In de regel wordt bij het bottelen een houdbaarheidsdatum van 12-18 maanden op de olie vermeld. Aangezien de olijfolie meestal al enige tijd in tanks wordt bewaard, zegt deze datum niets over het oogstjaar. Olijfoliën kunnen zeer lang in tanks worden bewaard als ze op de juiste manier worden bewaard. In principe geldt echter: hoe verser de olie, hoe beter. Daarom wordt over het algemeen aanbevolen olijfolie te kopen waarop het oogstjaar staat vermeld. Indien mogelijk, mag dit niet langer dan een jaar geleden zijn.

Als je verse olijfolie hebt gevonden van het laatste oogstjaar met een houdbaarheidsdatum ver in de toekomst, dan is de houdbaarheid is vooral afhankelijk van de omstandigheden waaronder de olie wordt bewaard en van de soort olijfolie. De houdbaarheidsdatum op het etiket zegt dus niet alles. Door zelf op een aantal dingen te letten kun je langer van je olijfolie genieten.

Hoe moet je olijfolie bewaren?

De beste plek om olijfolie te bewaren is op een koele, donkere plek. Bijvoorbeeld in de voorraadkast, maar niet in de koelkast, daar is het echt te koud voor olijfolie. Daarbij is het belangrijk om de verpakking goed af te sluiten na gebruik, omdat er anders te veel zuurstof bij komt.

Veelgemaakte fouten bij het bewaren van olijfolie:

  1. Olijfolie bewaren op een te warme plek –

    De houdbaarheid van olijfolie wordt bepaald door verschillende factoren. Een belangrijke factor is temperatuur. Bij een temperatuur hoger dan 21 graden Celsius zal de olijfolie sneller achteruit gaan. Daarom is het geen goed idee om een fles olijfolie te bewaren op een zonnige plek. Het is ook belangrijk om te letten op andere warme plekken in de keuken. Denk bijvoorbeeld aan het kastje naast de oven of vaatwasser, of een plekje naast het fornuis of de afzuigkap. Het wordt hier al snel te warm voor de olijfolie.

  2. Olijfolie bewaren op een te koude plek
    Waarom zitten er witte vlokken in mijn olijfolie?

    Ook een te koude temperatuur heeft een negatief effect op de houdbaarheid van olijfolie.
    Bij temperaturen onder 14 graden Celsius, wat in een koelkast het geval is, kan de olijfolie dikker en troebel worden. Er kunnen dan ook witte vlokken ontstaan. Deze vlokken zijn op zich niet erg en ze geven niet aan de olijfolie niet goed meer is. Door de te koude temperatuur is de olijfolie gaan stollen, en dat kan je zien aan de vlokjes. Als je de olijfolie uit de koelkast haalt en even laat rusten, zullen de vlokjes vanzelf weer verdwijnen. Dit heeft geen directe invloed op de kwaliteit van de olie. Zodra de olijfolie weer op kamertemperatuur is, kun je het gewoon gebruiken.

  3. Olijfolie bewaren op een te lichte plek –
    Kan je olijfolie bewaren in de zon?

    De houdbaarheid van olijfolie gaat achteruit als je het in te veel licht bewaart. Het is dus niet goed om olijfolie in de zon te bewaren. Daarom is het belangrijk om er op te letten dat je olijfolie niet op een zonnig aanrecht bewaart of in het keukenraam. Ook de design van een olijfolie fles is er op gemaakt om zoveel mogelijk licht tegen te houden. Een goede olijfolie zit meestal in een donkere fles. In een transparante fles is de olie minder beschermd tegen licht en dat benadeelt de levensduur van de olijfolie drastisch.

  4. Olijfolie bewaren waar zuurstof bij kan komen –

    Zuurstof is misschien wel de belangrijkste oorzaak voor sneller bederf doordat de zuurstof het oxidatieproces van olijfolie op gang brengt. Oxidatie speelt een rol bij het ranzig worden van olijfolie, waardoor zowel de smaak als de geur worden aangetast. Ranzige olijfolie betekent niet per se dat de smaak erg slecht is, het verwijst naar olie die niet meer vers is, een sterke geur heeft en bitter smaakt.

Hebben alle olijfolies een even lange levensduur?

Niet alle olijfolies hebben dezelfde levensduur, de houdbaarheid verschilt per soort olijfolie. Dit ligt aan de hoeveelheid antioxidanten die in een olijfolie zitten. Antioxidanten is een verzamelnaam voor bepaalde vitamines en bio-actieve stoffen die je vindt in plantaardige producten. De rol van antioxidanten is om weefsels en het DNA in cellen te beschermen door het onschadelijk maken van een gevaarlijke stoffen, deze stoffen worden vrije radicalen genoemd. Het gehalte aan antioxidanten, dat wordt afgemeten aan de hoeveelheid polyfenolen, varieert sterk van olie tot olie, en is soms tot wel twee- tot driemaal zoveel (1, 2).

Polyfenolen zijn niet alleen bevorderlijk voor de gezondheid maar dragen ook bij aan de houdbaarheid van olijfolie. Dus hoe meer polyfenolen hoe langer de olijfolie te bewaren is.

Soort olijfolie Houdbaarheid bij droog en koel bewaren Houdbaarheid na langdurige blootstelling aan licht, hoge temperatuur of zuurstof
Ongefilterde olie zoals Novello of Olio Nuovo 3 tot 6 maanden
Gefilterde olijfolie met een laag polyfenolenpercentage 1 tot 2 jaar 6 -12 maanden
Gefilterde olijfolie met een hoog polyfenolenpercentage 2 tot 3 jaar 6 maanden

Il circolo produceert uitsluitend extra vierge olijfolie met een hoog percentage polyfenolen. Dat is de beste kwaliteit olijfolie. En dat zie je ook terug in de houdbaarheid van ons product: mits koel en droog bewaard 3 jaar houdbaar.

Wat te doen met olijfolie die over de datum is?

Okay, dus je olijfolie is over de datum. Ren nu niet meteen naar de vuilnisbak om hem weg te gooien. Check hieronder of weggooien echt nodig is.

  • Moet je olijfolie die over datum is meteen weggooien?

Het is niet nodig om olijfolie meteen weg te gooien als de houdbaarheidsdatum is verstreken. De houdbaarheidsdatum op het etiket is meer een indicatie dan een harde grens. Er zijn twee verschillende soorten houdbaarheidsdata: Ten minste Houdbaar Tot-datum & Te Gebruiken Tot-datum. De Ten minste Houdbaar Tot-datum wordt gebruikt voor producten die niet snel bederven. De smaak en kwaliteiten horen tot die datum goed te zijn, maar ook na deze datum is het veilig om dit product te eten. Bij een Te Gebruiken Tot-datum geldt dit niet. Hier staat die datum voor de laatste dag dat je het product veilig kan gebruiken. Olijfolie behoort tot de producten die niet snel bederven. Daarom heeft olijfolie dus een Ten minste Houdbaar Tot-datum. 

 Zoals hierboven beschreven kan je zelfs helpen bij het verlengen van de houdbaarheid van je olijfolie. Zolang olijfolie op een koele en donkere plaats wordt bewaard en er geen of nauwelijks zuurstof bij de olie komt, is deze lang houdbaar. Hoewel wordt gezegd dat de smaak van olijfolie na ongeveer twee jaar (na bottelen) merkbaar achteruit gaat, geldt dit voornamelijk voor olie van mindere kwaliteit. Bij extra vergine olijfolie met een heel laag gehalte aan vrije oliezuren verandert de smaak nauwelijks naarmate de tijd verstrijkt. Bij il circolo olijfolie bijvoorbeeld proef je ook bij eerdere oogstjaren nog duidelijk het fruitige aroma en de sterke smaak. Op Sicilië is het zelfs gebruikelijk om olijfolie van verschillende oogstjaren te gebruiken. Sommige oogstjaren zijn zo goed dat je er niet genoeg van kan krijgen. Vaak worden de oudere jaargangen gebruikt om te bakken en te braden en de nieuwere olie als een smaakmaker in gerechten en salades.

  • Hoe kom je erachter of de olijfolie echt bedorven is?

Het kan voorkomen dat olijfolie slecht wordt. Bijvoorbeeld omdat het niet goed wordt bewaard of omdat er hervulbare flesjes/kannetjes worden gebruikt. Als die niet goed schoongemaakt zijn of als oude olie steeds wordt aangevuld met nieuwe olie kan het ook snel ranzig worden. Er is maar een manier om er achter te komen of olijfolie ranzig is geworden: Vertrouw op je eigen zintuigen. Als je weet hoe goede olijfolie smaakt, ruik en proef je het zo als olijfolie muf or ranzig is geworden. Het ruikt dan net als oude, te vaak gebruikte frituurolie. Niet alleen de geur en smaak zijn aangetast maar ook van de goede eigenschappen van de olijfolie is weinig meer over.

  • Hoe moet ik vervallen olijfolie weggooien?

Wat te doen met ranzige, oude olijfolie? Ranzige olijfolie is niet meer te gebruiken voor consumptie. Net als met frituurvet is het niet de bedoeling dat je (restjes) olijfolie door de gootsteen of het toilet spoelt. Hierdoor kunnen namelijk verstoppingen ontstaan. Olijfolie mag in verpakking bij het restafval. Dat geldt trouwens ook voor restjes olijfolie uit de pan. Veeg het met een stukje keukenpapier uit de pan en gooi dit bij het restafval.
Olijfolie weggooien vinden wij natuurlijk zonde. Hopelijk komt dat niet al te vaak voor. Maar als de olijfolie echt niet meer goed is voor consumptie, denk er dan ook eens aan dat het gerecycled kan worden. Je kunt oude olijfolie naar een daarvoor bestemd inzamelpunt brengen. Waarschijnlijk bij jou in de buurt, want er zijn zo’n 2500 inzamelpunten waar je het kunt inleveren. Oude olijfolie wordt dan tot biobrandstof verwerkt samen met oud frituurvet en andere vetten en oliën. Kijk op de website ‘Frituurvet Recycle Het!’ van MVO, de ketenorganisatie voor oliën en vetten, als je wilt weten waar voor jou het dichtstbijzijnde inzamelpunt is.

Olijfolie van hoge kwaliteit kopen

Ben je benieuwd geworden naar olijfolie van hoge kwaliteit? Dan ben je bij ons aan het juiste adres. Extra vierge olijfolie en heerlijke gearomatiseerde olijfolie vind je in onze webshop. We importeren de olijfolie zelf uit Sicilë, waardoor we de beste kwaliteit kunnen garanderen. Neem een kijkje in onze webshop en maak kennis met onze producten!

 

Quellen:

(1) Merum – Die Zeitschrift für Wein und Olivenöl aus Italien, DOSSIER OLIVENÖL 2003.

(2) Merum – Die Zeitschrift für Wein und Olivenöl aus Italien, DOSSIER OLIVENÖL 2015

Ook interessant om te lezen

Aanmelden Nieuwsbrief

5 euro korting op je eerstvolgende aankoop?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief met lekkere recepten en interessante achtergrondverhalen over il circolo olijfolie en ontvang een kortingscode voor jezelf en je vrienden (wordt weergegeven na bevestiging van je e-mail).